Ticarete Yeni Başlayanlar İçin İstihkak Davaları
Ülkemizde yıllar içinde sosyal, ekonomik ve hukuki değer yargılarında önemli değişim, gelişim oldu. Bu noktada özellikle ticari hayatın devamlılığı ve insani şartlarda yaşam referansları dikkate alınarak, borçlu vatandaşlar bakımından birtakım iyileştirmeler yapıldı.
Zaman içerisinde bu iyileştirmeler alacaklı olan vatandaşları tahmin edilenden fazla mağdur etti. Artık insanlar borçlanmaktan ve borcunu ödememekten çekinmez hale geldi. Tabi bunlar kötü örnekler. Adil olmak adına iyi niyetle hareket edenleri ayrı tutmak şart. Alacaklılarda “Kanun borçludan yana” söylemi ve sitemleri yükseliyor.
Okuyanlar içlerinden “Nereye varacak bu yazı?” diye düşünmeye başladılar muhtemelen. İşte kanunun borçludan yana, sitemlerinin yanı sıra kanunun alacaklıyı koruduğu durumlar da mevcut. Fakat alacaklının korunmaya çalışıldığı bu durum borç ile ilgisi olmayan kişilerin zarar görmesine sebep olabilmektedir. Özellikle ticarete yeni başlayanlar, yeni bir işletme açanlar, yeni bir işyeri kiralayanları ilgilendiren bu konu “İstihkak Davaları” olarak adlandırılmaktadır.
Bir işyeri kiralayıp ticari faaliyete başladınız ve sizden önceki kiracı da sizinle aynı alanda iş yapmış olsun. Önceki kiracının da yaptığı ticari faaliyetten dolayı borcu olsun. Siz hergünkü gibi işletmenizin kapısını açıp çalışmaya başladığınızda, bir gün kapınıza icra memuru eşliğinde önceki kiracının alacaklısını karşınızda gördünüz. İlk şoku atlattıktan hemen sonra önceki kiracıyla alakanızın olmadığını, borçlu olmadığınızı anlatmaya çalışacaksınız. İşletmenizde bulunan ürün veya malların size ait olduğunu savunacaksınız. Yapmış olduğunuz bu konuşmaya hukukta “İstihkak İddiası” denilmektedir.
Kanun bu noktada asıl borçlu ile istihkak iddiasında bulunan üçüncü kişi arasında organik bağ olup olmadığı durumunu araştırmaktadır. Şayet organik bağ var şeklinde bir kanaat oluşursa, bu durumda siz üçüncü kişi olarak eski kiracının borcundan sorumlu tutulacaksınız. Müvekkillerimizden duyduğumuz en büyük sitem “Başkasının borcunu ben niye ödemek zorundayım?” oluyor.
Organik bağ araştırmasındaki kriterler neler?
1-Ticaret sicil kayıtlarında asıl borçlu ile üçüncü kişi durumdaki şirket yetkili veya ortaklarının aynı olması,
2-Şirketlerin ticaret sicilindeki adreslerinin aynı olması,
3-Ticari faaliyet konularının aynı veya benzer olması,
4-Ticaret sicilindeki adresleri farklı olsa da aynı adreste faaliyet göstermeleri,
5-Asıl borçlu ile üçüncü kişilerin birbirine ait işletme veya şirketlerde çalışmış veya çalışıyor olmaları.
Bahsettiğimiz kriterler çerçevesinde değerlendirilmeniz halinde aslında borçlu ve alakalı olmadığınız birine/birinin borcunu ödemek zorunda kalabilirsiniz. Bu nedenle ticari faaliyetlerinize başlarken, işyeri kiralarken mutlaka bir hukuk danışmanlığı hizmeti almanız gerekmektedir. En azından önceki kiracının ticari faaliyet alanı, borçlu olup olmadığı gibi hususların araştırılmasında ve buna göre bir karar verilmesinde büyük fayda bulunmaktadır.
