Enerji Verimliliği İle Bina Kabuğu İlişkisi
Enerjinin altın değerinde olduğu bir dönemdeyiz. Bu sebeple binaların pasif sistem olarak gösterdikleri enerji performansı ve binadaki mekanik ve elektrik-elektronik sistemlerin enerji verimliliği, binaya ilişkin mimari tasarım parametreleriyle doğrudan ilişkilendirilmektedir. Bu parametreler içerisinde en önemlileri olarak, binanın yeri, diğer binalara göre konumu, yönü, formu ve bina kabuğu sayılabilir. Bina kabuğunu oluşturan pencereler ve kapı doğramaları da etkin rol oynamaktadır.
Enerji verimliliğine uygun yalıtım değeri ve kesitte pvc görünüş kesiti kullanılmalıdır. Çünkü pencereler ve kapılar, evinizdeki ısının dörtte birinin kaybına neden olmaktadır. Çift cam veya ısıcam olan pencerelerde ısı kaybı yarı yarıya azalmaktadır. Yapılan bir araştırma, Türkiye'de mevcut yapı stoğunun %88'inin tek camlı pencerelerden oluştuğunu ortaya koymaktadır. Oysa bugün Low-E teknolojili çift camlarla tek cama göre %72 ısı tasarrufu sağlanabilmektedir. Bu bakımdan tasarruf oranı yüksek yapı malzemeleri tercih edilmelidir. Pencerelerden meydana gelen ısı kayıplarının çift cam ile azaltılması tek camlı pencere sistemlerine göre; çift camlı pencere sistemleri %50, kaplamalı çift camlı sistemler %75 oranında daha fazla enerji tasarrufu sağlar. Kaplamalı çift camlar (Low-e) ısı kayıplarını çift cama göre %45 azaltır.
Pencere ve kapılardaki sızdırmazlık ısı kaybında önemlidir. Hava sızdıran yerleri belirlemek için; yanan bir mum pencere kenarlarında dolaştırıldığında mum alevi sağa sola hareket ediyorsa bu bölgelerde sızıntı var demektir.
Bina kabuğu sadece pencere ve kapıdan oluşmamaktadır. Kaplama malzemelerinin tümünün inşaat aşamasında beyan edilen yalıtım değerleriyle uygulama değerlerinin doğruluğunun denetimi sağlanmalıdır. Pencere ve kapı için ön görülen değerleri destekleyecek değerler olmalıdır.
Tasarım yapan mimar ve mühendislerin binalarda enerji tasarrufu ve yenilenebilir enerji kullanımı da her geçen gün önem göstermektedir. Bina tasarımlarında kullanılan malzemelerde çevreyi kirletmeyen, CO2 salımı yaratmayan her türlü yenilenebilir enerji (rüzgâr, güneş, termal, bio, hidro vs.) üretimine olabildiğince ağırlık verilen, pasif ve aktif enerji yöntemleri ile enerji tasarrufu yapılabilen markalara yönelmektedir. Bina yapımında kullanılacak yapı ve yalıtım malzemelerinde standartlara dikkat edilmelidir. Bina yapımında kullanılacak yapı ve yalıtım malzemelerinin U ve SF değerleri yüksek güneş kontrollü cam ve doğrama sistemleri ile TS 825'e ek olarak verilmiş olan ısıl iletkenlik hesap değerlerine eşit veya daha küçük olmasına özen gösterilmelidir.
Türkiye ortalama 1500 kwh/m2 – yıl olan bir güneş kuşağı içerisinde olduğundan yenilenebilir enerjinin azami kullanımı yoluyla fosil yakıt tüketiminin azaltılması ve böylece çevreye verilen zararın en alt düzeye düşürülmesi mümkün olacaktır.
Mekanik sistemler enerji verimliliğinde önemli rol oynar. Otomasyon senaryoları oluşturularak sistemlerin devreye alma, ölçüm ve doğrulama testleri yapılarak cihazların projelere ve senaryolara uygun olarak çalışması ve kabukla ilişkilendirilmesi gerekmektedir. Sürekli havalandırmadan kısa aralıklı havalandırılacak ya da sadece conta boşluğu kadar havalandırma bandı oluşturulacak doğrama sistemleri tercih edilmelidir.
İnfiltrasyon kayıplarını önlemek için ana girişlere çift kapı, döner kapı veya hava perdesi uygulamaları kullanılmalıdır.
Güneş ısısında verimli bir şekilde yararlanma amaçlı dizayn edilen güneş kırıcılar; altta ve üstte, iç mekâna açılan hava menfezleri ile tasarım desteklenebilir. Böylece alttaki menfezden içeri giren serin hava, güneşin etkisi ile ısınmakta ve hafiflediği için yükselerek üstteki menfezden tekrar eve dönmekte ve iç mekânın ısınmasını sağlamaktadır.
Binalarda enerji verimliliğini artırmak ve kullanıcı konforunu mümkün olan en az enerji harcamasıyla en üst düzeyde ve sağlıklı yollarla sağlamak ekonominin destekleyici olduğunu unutulmamalı; bu hedefe ulaşmak için enerji kaynaklarından optimum düzeyde yararlanacak sistemler kullanılmalıdır.
